Neofobia żywieniowa a rozwój różnorodności pokarmowej u dzieci

Neofobia żywieniowa a rozwój różnorodności pokarmowej u dzieci

Projekt bez tytulu 2

Spożywanie różnorodnych pokarmów jest niezbędne do osiągnięcia odpowiedniego zaspokojenia potrzeb makro- i mikroelementów. W jaki sposób rozwijają się u dzieci nawyki żywieniowe dotyczące różnych produktów spożywczych?

Najnowsze badania wskazują, że preferencje dla określonych smaków mogą rozwinąć się we wczesnym dzieciństwie, poprzez ekspozycję na smak mleka. Karmienie piersią sprzyja nabywaniu upodobań do różnorodnych pokarmów. Przy wprowadzaniu pokarmów stałych preferencje żywieniowe rozwijają się dzięki próbowaniu przez dziecko różnych pokarmy. O kształtowaniu nawyków żywieniowych pisaliśmy już w tym artykule. Trwałość tych wczesnych wpływów jest wciąż nieznana. Pomiędzy drugim a piątym rokiem życia większość dzieci wchodzi w fazę neofobii.

Co to jest neofobia żywieniowa?

Neofobia żywieniowa to niechęć, a nawet lęk przed próbowaniem nieznanej żywności, ale także przed spożywaniem potraw, które wyglądają inaczej niż zwykle. Na przykład, inne podanie znanej potrawy może powodować niechęć do jej zjedzenia przez dziecko. Neofobia pokarmowa jest często określana jako “wybiórcze jedzenie”.

Warto podkreślić, że choć może to być frustrujące dla rodziców, neofobia jest wbrew pozorom naturalnym etapem rozwoju dziecka. To ewolucyjnie ukształtowany mechanizm ochronny, chroniący młody organizm przed spożyciem nowego, potencjalnie niebezpiecznego dla zdrowia pokarmu. W przeszłości, gdy ludzie żyli w znacznie bardziej niebezpiecznym środowisku, unikanie nieznanych pokarmów mogło zapobiegać zatruciom i innym zagrożeniom zdrowotnym.

Kiedy pojawia się neofobia u dzieci?

Neofobia żywieniowa najczęściej pojawia się u dzieci w wieku przedszkolnym, kiedy zaczynają one rozwijać swoje preferencje żywieniowe i stają się bardziej niezależne w wyborze jedzenia. W tym okresie dziecko może odrzucać nowe pokarmy, nawet jeśli są one zdrowe i wartościowe. Może to obejmować zarówno całkowite odmowy spróbowania nowej potrawy, jak i niechęć do jedzenia znanych potraw w nowej formie. Na przykład, dziecko, które lubi marchewki pokrojone w słupki, może odmówić jedzenia marchewki gotowanej na parze.

Rodzice często martwią się, że neofobia żywieniowa wpłynie negatywnie na dietę dziecka i jego zdrowie. Istotne jest jednak zrozumienie, że jest to zazwyczaj przejściowy etap. Większość dzieci z czasem zaczyna akceptować nowe pokarmy, szczególnie jeśli są one regularnie oferowane w przyjaznej atmosferze bez nacisku.

Jak poradzić sobie z neofobią pokarmową u dzieci?

Strategie radzenia sobie z neofobią żywieniową obejmują cierpliwość i konsekwencję. Rodzice powinni nadal oferować różnorodne pokarmy, nie zmuszając dziecka do jedzenia. Ważne jest, aby tworzyć pozytywne skojarzenia z jedzeniem, na przykład poprzez wspólne gotowanie, podawanie potraw w atrakcyjny sposób czy angażowanie dziecka w wybór i przygotowanie posiłków. Niektóre dzieci mogą potrzebować zobaczyć nowy pokarm nawet kilkanaście razy, zanim zdecydują się go spróbować.

Neofobia żywieniowa może być również powiązana z temperamentem dziecka i jego ogólną otwartością na nowe doświadczenia. Dzieci bardziej lękliwe lub konserwatywne mogą mieć silniejszą neofobię. Z kolei dzieci bardziej otwarte na nowe doświadczenia mogą łatwiej akceptować nowe pokarmy.

A zatem w wyniku neofobii, wcześniej lubiane pokarmy nie są już akceptowane, a wprowadzanie nowych staje się trudne. Jednak nawyki spożywania różnorodnych pokarmów nabyte przed fazą neofobii przenoszą się na dzieciństwo, okres dojrzewania i wczesną dorosłość. Podkreśla to znaczenie promowania dostępu do różnorodnych produktów spożywczych we wczesnym dzieciństwie.

Dlatego tak ważne jest tzw. „oswajanie jedzenia”. Zaleca się, by nie rezygnować z podawania dziecku nowych produktów. Badania dowodzą, że niekiedy dopiero kilku-, kilkunastokrotna ekspozycja na dany produkt umożliwia akceptację przez dziecko nowej żywności. Proponowanie nowych produktów w spokojnej atmosferze, ich dostępność w zasięgu wzroku i rąk dziecka, możliwość dotyku, oswajania się z nią, samodzielnego jedzenia palcami, zabawy z jedzeniem zwiększa prawdopodobieństwo jego akceptacji.